Phambi kwe-COVID-19, abantwana babechitha imini yonke esikolweni. Kulapho abaninzi baqala ukwaziswa ngokhuseleko lwe-Intanethi kwaye babekhuselwe xa bekwi-intanethi ziinkqubo ezihluza okanye ezithintela ukufikelela kumxholo we-intanethi.
Izikolo bezisoloko zibonelela ngeendawo ezikhuselayo kumxholo onjengephonografi kwaye zikwakhusela abantwana kwizisongelo ezinjengeentsholongwane kunye nemithombo yeendaba engamodareyithwanga yezentlalo. Oku kuqhele ukwenziwa kusetyenziswa izihluzi kunye noluhlu oluvaliweyo olusetyenziswa kwizixhobo zesikolo okanye ngoqhagamshelo lwe-Intanethi yesikolo.
Kodwa njengoko abantwana abaninzi befunda ekhaya, inkoliso yabazali isenokungayiqondi imfuneko yokhuseleko olufanayo. Abazali abaninzi bakwasebenza besekhaya, nto leyo enokunciphisa ixesha abanalo lokumisela indawo ekhuselekileyo ye-intanethi yabantwana.
Ngoko, yintoni enokwenziwa ngabazali ukuze bakhusele abantwana babo?
Ngenxa yokwanda kokufunda kwi-intanethi, ukukhuphela izicelo ezitsha kunye nokufumana i-imeyile engaphezulu, abantwana banokuchanabeka kwibhetshi entsha yezoyikiso ze-malware ngokungabikho kolawulo olusekelwe esikolweni.
Oku kunokubandakanya izoyikiso ze-ransomware-umzekelo, i-CovidLock esisicelo esinikezela ngolwazi olunxulumene ne-coronavirus ejolise kwinkqubo yokusebenza ye-Android kunye nokuguqula ikhowudi ye-PIN yokutshixa isikrini. Ukuba wosulelwe yi-CovidLock, umsebenzisi unokuphulukana nokufikelela ngokupheleleyo kwisixhobo sakhe.
I-CovidLock yafunyanwa kwiwebhusayithi coronavirusapp.site, enye enye yokongeza kuluhlu "lweendawo zokungatyeleli okanye ukungazithembi".
Iwebhusayithi icebisa abasebenzisi ukuba bakhuphele kwaye bafake i-app abathi ibonelela ngohlaziyo rhoqo malunga ne-coronavirus, kubandakanya nokwazisa abasebenzisi xa intsholongwane ifika apho bahlala khona. Ikwabanga ukuba ibonelela ngembonakalo yemephu yobushushu ebonisa ukusasazeka kosulelo kwindawo yonke.
I-CovidLock ivalela ngaphandle kwabasebenzisi kwiikhompyuter
Ngelixa iwebhusayithi ibonakala ibonisa ulwazi ngqo kuMbutho wezeMpilo weHlabathi kunye namaZiko oLawulo lweSifo kunye noThintelo, eneneni isebenza njengomgcini we-"CovidLock" ransomware. I-ransomware, njengoko kulindelekile, ivalela abasebenzisi ngaphandle kwezixhobo zabo kwaye ifuna intlawulo yentlawulelo.
I-ransomware isebenza ngokuguqula isikrini sokutshixa kwisixhobo esosulelekileyo, sifuna intlawulelo ye-100 yeedola kwi-bitcoin. Amaxhoba axelelwa ukuba ahlawule intlawulelo aya kufumana isitshixo sokufihla isikrini ukuze avule isikrini kwaye aphinde alawule isixhobo sabo.
I-CovidLock isoyikisa ngelithi yonke inkcazelo ekwisixhobo iya kucinywa ukuba intlawulo ayifunyanwanga kwiiyure ezingama-48. Lonke ulwazi kwifowuni, kuquka iifoto, iividiyo, imiyalezo, kunye nabafowunelwa, zonke ziya kucinywa.
Inqaku lentlawulelo libhalwe ngendlela yokoyikisa amaxhoba ukuba athobele iimfuno zabaduni. Umyalezo ufundeka ngolu hlobo:
“I-GPS YAKHO IJONGWE KWAYE INDAWO OKHOYO IYAZIWA. UKUBA UZAMAMA NAPHI NA INTO EBUBUDINGA IFOWUNI YAKHO IYA KUSUMA NGOKUZENZAKALELAYO.”
Iindaba ezimnandi zezokuba i-DomainTools ibango lokuba bayibuyisele umva isitshixo sokufihla i-CovidLock ransomware. Batsho ukuba bayakuposa isitshixo sokufihla esidlangalaleni kuye nabani na ochatshazelwa yiyo.